Straatpastor Gerdien de Graaf maakt een verschil

met dank aan Groot Eindhoven

'Als je verder kijkt, zie je net iets meer'

Gerdien de Graaf: 'Ik ga iedere keer weer met nieuwe hoop de straat op!' Foto: Bert Jansen.

Terwijl Eindhoven als motor van de Bainportregio de economische successen aaneenrijgt, is er ook een keerzijde van de medaille. Een groeiend aantal mensen valt buiten de boot, heeft moeite om het hoofd boven water te houden, en belandt op straat. Gerdien de Graaf geeft als straatpastor geestelijke ondersteuning aan mensen die geen dak meer boven hun hoofd hebben. “Ik sta steeds weer versteld van de veerkracht die mensen hebben.”

Door Rob Weekers

Een kleine drie maanden is Gerdien (48) nu actief als straatpastor bij Stichting ‘oog in Oog’, waarvan zij zelf een van de drijvende krachten is. De stichting gaat uit van christelijke waarden, wat volgens de Eindhovense naadloos aansluit bij het straatpastoraat.

Gerdien begeeft zich wat dat betreft op bekend terrein, want al eerder was ze een dikke vijf jaar te vinden aan de zijde van die andere Eindhovense straatpastor, Rob Kosterman. “Noem het een soort stageperiode”, zegt ze met een glimlach. “Daar heb ik gezien dat ik  van waarde kan zijn in wat ik doe. Dat het niet nodig is dat ik alles begrijp, problemen oplos of mensen help in praktische zin. Er zijn, een luisterend oor bieden, dat is genoeg.”

Goed geslapen?

Acht uur in de week is Gerdien te vinden op plekken waar ze voor dak- en thuislozen van meerwaarde kan zijn. Rond het station, in parken, bij inloophuizen, straatpastor Gerdien heeft haar vaste plekken. “Hoe gaat het ermee? Heb je goed geslapen?” Het zijn kleine vragen die de straatpastor stelt om contact te leggen en een gesprek beginnen. “Niet uit de hoogte, maar met gelijkwaardigheid als uitgangspunt. Veel mensen die dakloos zijn, hebben net als ieder ander behoefte aan menselijk contact. Als je je daarvoor openstelt, niet snel oordeelt, en verder kijkt, zie je net iets meer. Dat kan ik sowieso iedereen aanraden, maar voor het werk dat ik doe is het vrij essentieel.”

Zingeving

Oog hebben voor de medemens is een van de drijfveren van de in Zeeuws-Vlaanderen geboren en getogen Gerdien. Een studie aan de hotelschool bleek na haar middelbare school niet goed aan te sluiten bij haar toekomstbeeld. De opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening deed dat wél. Net als haar werk als coördinator bij ’t Hemeltje in Woensel, het inloophuis voor dak- en thuislozen.

Gerdien volgde in haar aanloop tot straatpastor een deeltijdstudie theologie. “Dat helpt me in de praktijk”, zegt ze. “Ik kom tijdens mijn werk mensen tegen met verschillende achtergronden, religies en levensovertuigingen”, om daarbij aan te tekenen dat haar werk als straatpastor met bekeringsdrang niets van doen heeft. Wel voelt ze persoonlijke zingeving, en zijn parallellen met de Bijbel makkelijk te trekken. “Voor mij zijn de ontmoetingen met de mensen op straat en in de inloophuizen een bron van kennis die niet in boeken te vinden is, maar vaak een relatie hebben met de verhalen die ik in de Bijbel lees.”

Barmhartigheid

Je baan verliezen, een relatie die op de klippen loopt, er hoeft niet altijd veel voor nodig te zijn om je huis kwijt te raken en op straat te belanden. Gerdien ziet dat er ook in Eindhoven een stijging is van het aantal dak- en thuislozen. Voor een deel te verklaren door de komst van arbeidsmigranten die na een ontslag door hun werkgever vaak letterlijk op straat komen te staan. Dat hulp bieden aan illegalen onlangs door de politiek strafbaar is gesteld, stuit Gerdien tegen de borst. “Wat zegt dat over de mentale gesteldheid van Nederland?”, zo vraagt ze zich hoofdschuddend af. “En hoe is het gesteld met barmhartigheid en medemenselijkheid? Voor veruit de meeste mensen zijn het begrippen die worden omarmd, daar houd ik me dan maar aan vast. De grootste uitdaging die we als samenleving hebben is hoe we ons tot elkaar verhouden, hoe houden we het met elkaar vol?”

Keuzes 

Dat een groot deel van de samenleving dak- en thuislozen letterlijk de rug toekeert, zit Gerdien een beetje dwars. “Hoewel ik het wel kan begrijpen dat er veel mensen zijn die zo denken”, tekent ze er direct bij aan. “De losers van de maatschappij, ze hebben niets te bieden, zo hoor je het vaak. Maar dat is natuurlijk niet zo. Juist niet. We denken dat het in de maatschappij allemaal goed is geregeld, maar we slaan zo vaak de plank mis. Neem nou de wat oudere dakloze man die wel gebruik wil maken van de nachtopvang, maar dat uiteindelijk niet doet omdat zijn trouwe hond er niet welkom is. Daar kan ik wel begrip voor opbrengen”, zegt Gerdien. “Zeker als je weet dat diezelfde man snel overprikkeld is en het niet aankan om met meerdere mensen op een kamer te slapen. Soms worden mensen voor zware keuzes gesteld, terwijl er ook alternatieven zijn”, wil de Eindhovense straatpastor maar zeggen.

Nieuwe hoop

Gerdien ziet tijdens haar werk veel ellende, maar niet alles is kommer en kwel. “Ik sta steeds weer versteld van de veerkracht die ik zie bij mensen die ik op straat tegenkom. Moet je nagaan wat een kracht het kost om je als dakloze überhaupt staande te houden. Daar heb ik bewondering voor, inspireert me.”

“Soms wordt er ook gelachen, hoor. Of drinken we een kopje koffie. En ja, vaak is het werk zwaar. Maar het wordt me niet snel te veel”, relativeert ze. Twijfel is er soms ook. “Ik vraag me wel eens af: doe ik het wel goed? En ja, ik voel me soms machteloos, word verdrietig als het iemand echt slecht gaat. Maar moedeloos, nee, dat ben ik zeker niet. Ik ga iedere keer weer met nieuwe hoop de straat op!”

Meer weten? Kijk dan op: www.ooginoogpastoraat.nl