Ervaringen met daklozen
Je kan veel leren in drie uur. Hoe je een goede omelet bakt. De hoofdsteden van alle Europese landen. Je veters strikken. Wat ik met straatpastoor Rob Kosterman heb gedaan, was heel wat anders dan de opsomming hierboven. Ik dook samen met hem in het perspectief van dak- en thuislozen voor een studieproject.
Het idee van mijn 24 uurs evenement (lees: 24 uur in gesprek met zoveel mogelijk Eindhovenaren in de stad) dat ik een aantal weken geleden uitvoerde, was om te duiken in de voorliefde voor de stad. Waarom wonen, werken en leven mensen graag hier in plaats van het dorp? Waaruit bestaat de voorkeur. En van alle mensen die ik sprak, lieten de dak- en thuislozen de meeste indruk achter. Juist de groep die wellicht het minste liefde voor de stad heeft, doordat ze te weinig gezien en gehoord worden.
Het zit zo: dak- en thuislozen zijn niet per se in Eindhoven omdat ze zo ongelofelijk van de stad houden. Ze komen soms van ver uit omliggende dorpen waar voor hen weinig hulp klaar staat. De stad is nou eenmaal de plek voor hulp van instanties, zoals de gemeente en de kerk. Hier wordt opvang aangeboden en een kans om iets nieuws op te bouwen. Maar het vertrouwen in dit systeem, voornamelijk de gemeente, raakt vaak op en het perspectief op de toekomst is weinig optimistisch te noemen.
Ik luister naar hun verhalen en hoor in elk verhaal iets wat hen verbindt: hun idee van ‘thuis’ gaat over meer dan vier muren en een bed. Voor hen is thuis een zekere erkenning. Een stap naar het opbouwen van een fijner leven. Een gevoel dus. Ze hoeven niet dat ene IKEA-meubelstuk, ze willen vooral een plek die veiligheid en autonomie biedt. Ik begrijp deze groep, ik kom graag thuis, ik trek mij graag terug in een ruimte die voor mij is. En voor de mensen die ik lief heb. Zo sprak ik een man wiens dochter recentelijk nog tegen hem zei dat ze weer thuis was bij papa, wat hijzelf een hele tijd niet heeft kunnen zeggen. Hij wilde een ‘thuis’ voor zijn dochter.
Ik stelde veel van de vragen die ik ook aan anderen tijdens mijn 24 uurs evenement wilde vragen, hoewel ik me al gauw bezwaard voelde om ze te stellen. Ik begreep dat dak- en thuislozen niet dezelfde voorliefde voor de stad hebben als andere Eindhovenaren, en de ervaringen die zij met mij deelden vielen wat zwaar na het stellen van bepaalde vragen.
De ontmoetingen waren enorm leerzaam en droegen op een speciale manier bij aan mijn studieproject. Ik draag hun verhalen voor lange tijd met me mee en hoop voor hen allen dat ze vroeg of laat een plek krijgen die ze thuis kunnen noemen.
Jesse Kiel